Alexander Sassen van Elsoo: '...neemt niet weg dat ik niet walg van het akkoord...'

Door Alexander Sassen van Elsoo (Notoire dwarsligger...), met dank aan @DFT ;-)

vr 18 mei 2012, 16:3

De puinhopen van Kunduz

AMSTERDAM -  Nederland staat in vuur en vlam, maar om de verkeerde reden. Het Kunduzakkoord leidt alleen maar af van het echte gevaar. Dit neemt niet weg dat ik niet walg van het akkoord.

In mijn columnDroomland Nederlandstelde ik al dat werken steeds zwaarder bestraft wordt. De Kunduz coalitie zet deze trend trouwmatig voort. Dat de overheid veel te groot is, zich teveel bemoeit met ons leven, de één na de andere contraproductieve economische maatregel neemt en alleen aan symptoombestrijding doet, daar wordt niets aan gedaan. Intussen zijn ze bij het CDA aan het strijden voor het lijsttrekkerschap alsof het the Voice of Holland betreft. Het feit dat één van de gedoodverfde favorieten van het CDA niet eens wist wie de ECB voorzit (Mario Draghi), geeft maar weer eens aan dat de top zich helemaal niet met de belangrijkste zaken bezig houdt.

Het klinkt mij allemaal even vals in de oren. Bij GroenLinks hebben we Sap en Dibi waar eerstgenoemde zich Afghaans heeft ingegraven samen met haar Kunduzclub en laatstgenoemde bezig is met een campagne die veel weg heeft van een klassenoudste campagne op de lagere school (BAM!). Samsom, Wilders en Roemer zijn aan het steggelen over of het begrotingstekort 3 of 4 procent mag zijn, iets waar ik gek van word, want het maakt allemaal niets uit.

Door de bomen het bos niet zien

Door al dat politieke geneuzel missen de politici en de kiezers de big picture: de eurozone staat op het punt te imploderen en zal de EU in haar val meesleuren. De politieke partijen hebben verhitte discussies waar in de woonkamer de zitbank moet staan terwijl ze niet door hebben dat het huis in lichter laaie staat. Het naar mijn mening (sinds 2010 al) onafwendbare faillissement van Griekenland (met tot gevolg de Grieken uit de euro en EU stappen) gaat een kettingreactie veroorzaken waar politici veel te luchtig over doen. Zo zijn niet alleen de Grieken massaal hun geld aan het weghalen bij de banken, ook de Spanjaarden zijn ermee bezig. Bij de Spaanse bank Bankia, die nota bene deels

Zo zijn niet alleen de Grieken massaal hun geld aan het weghalen bij de banken, ook de Spanjaarden zijn ermee bezig. Bij de Spaanse bank Bankia, die nota bene deels genationaliseerd gaat worden, is er in een zeer korte tijd al EUR 1 miljard van de rekeningen gehaald. Niet zo gek als je beseft dat de PIIGS (Portugal, Italië, Ierland, Griekenland en Spanje) in de media altijd in een zin genoemd worden. Als Griekenland omvalt dan zal iedere Portugees, Ier, Italiaan en Spanjaard het spaargeld direct weghalen. Dit heet dus een run op de bank, beetje DSB toestanden zeg maar.

Het echte gevaar: systeemcrisis

Maar waar vroeger dit het meest gevreesde scenario was ligt dat nu anders. Spaarders zijn niet meer de belangrijkste leveranciers van kapitaal voor banken; banken lenen, herlenen en her-herlenen van hergeleende gelden (hoe dit werktklik hier en hier ) tussen elkaar. De echte run op de bank is als de PIIGS banken niet meer vertrouwd worden door de andere banken. Deze banken zijn namelijk bang voor een soort Lehman deel II, waar de banken niet weten of hun transactiepartner (de PIIGS banken) wel kunnen leveren. Sterker nog, op een gegeven moment vertrouwen de niet-PIIGS banken elkaar ook niet meer want ze weten niet wie van hun direct of indirect blootstelling heeft naar de PIIGS en haar banken. Dit heet een systeemcrisis en het komt rap dichterbij.

Politiek mismanagement

De politiek is voorgehouden dat dit alles te voorkomen is door de invoering van een beschermingswal genaamd het ESM (European Stability Mechanism). Deze moet EUR 700 miljard groot gaan worden door bijdragen van alle eurolidstaten (dus ook die van de PIIGS!). Maar neem nou het kleine landje Griekenland, dat ondanks het ene na het andere miljarden hulppakket het niet gered heeft; hoe denken de politici en economen dat EUR 700 miljard opeens wel gaat werken op landen die tientallen keren groter zijn dan Griekenland? Ik had verwacht dat op een gegeven moment de politici en hun economen wel door zouden krijgen dat trekken aan een dood paard geen zin heeft. Blijkbaar was ik te optimistisch (gebeurt niet vaak) want ze gaan gewoon als makke lammeren akkoord met het ESM. Het feit dat dit verdrag ons niet alleen financieel zal ruïneren maar en passant ook onze soevereiniteit en de democratie om zeep helpt (zie mijn column), is een crime.

Penny wise, pound foolish

Kortom, we gaan verantwoordelijk zijn voor een ruwe EUR 40 miljard in het ESM, terwijl onze politici lopen te steggelen over de historische bezuinigingen van EUR 14 miljard. En, zoals in mijn ESM column vermeld staat, kan de ESM na goedkeuring zo maar verhoogd worden naar bijvoorbeeld EUR 3.000 miljard. Het ESM is dus veel belangrijker dan het lenteoffensief van de Kunduzcoalitie. Nu zou dit alles nog iets meer te verteren zijn geweest als het ook echt de problemen zou aanpakken en oplossen. Maar het ESM kan en zal dit nooit voor elkaar krijgen.

Plan B

Plan B van onze beleidsmakers is dan om de ECB in te zetten om de boel drijvende te houden. Maar de verhoudingen binnen de ECB zijn ook gespannen, met de Duitse Bundesbank die zich steeds meer aan het verzetten is tegen de rol van de ECB als redder in nood. En wat kan de ECB doen? De euro kapotprinten en alle slechte schulden opkopen? Dan zijn de onderliggende oorzaken nog steeds niet opgelost en krijgen we het probleem van (hyper)inflatie als cadeau erbij. Uiteindelijk komt het gewoon hier op neer: er is te veel schuld bij de PIIGS en die kunnen ze never nooit niet allemaal terugbetalen. Er moet dus schuld worden kwijtgescholden. Deze schulden zijn verschaft door met name Duitse, Franse, Belgische, en Nederlandse banken verzekeraars en pensioenfondsen. Die moeten dan gaan vertellen dat ze ons spaargeld, verzekeringspremies en pensioenen hebben verkwanseld. Het ESM en de ECB proberen dit uit te stellen tegen zeer hoge kosten. Maar uitstel is geen afstel.

De kiezer wordt genegeerd

De wil van de kiezer wordt keer op keer niet meegenomen in de beslissingen van pro-EU politici. Afwijkende meningen worden als populistisch, Angelsaksisch en erger bestempeld. Inhoudelijk vindt er allang geen discussie meer plaats. Labelen, demoniseren en blind doorvaren met gedateerde dogma’s lijkt intellect te hebben vervangen. Welk scenario dan ook mogen geschieden, de kiezers zullen de gevolgen hoe dan ook ondervinden waardoor zij korte metten zullen maken met de verantwoordelijke politieke partijen.

Onbedoelde catastrofe

De meeste van onze politici steunen, al dan niet bewust, deze gang van zaken. Het is tijd om de oogkleppen af te doen en te zien dat de euro en de EU (niet de EEG, de vrijhandelsakkoorden) precies hebben gebracht wat we met z’n allen wilden voorkomen: een Europa van tegenstellingen, verwijten, instabiliteit, angst en haat. De intenties waren goed, maar het plan om dit te bereiken was fout (one-size-fits-none beleid). Het is tijd dat politici zich heruitvinden, met open vizier en logica naar problemen kijken en zich wars houden van partijbelangen. Het is nu tijd dat we de schade beperken en ons voorbereiden op wat komen gaat (systeemcrisis). Wat er dan wel moet gebeuren, daar schrijf ik volgende week meer over.

Alexander Sassen van Elsloo is oprichter van Sassen Research & Consultancy Company. Voorheen was hij head of research bij Hobart Capital Markets in Londen en deed hij aandelen- en hedgefundsales bij onder andere Kepler, MF Global en Rabo Securities.